Çoğu insan, dudaklarda yumru veya şiş gibi görünen, genellikle direkt temas sonucu oluşan "şişkin dudak" hissi rahatsızlığı yaşamıştır. Yakartop oyununda kasıtsız bir şekilde dudağınız şişmiş olsa da, dudak şişliği nedenleri aslında plastik bir lastik top travmasından çok daha komplikedir. Bazı durumlarda, dudak şişmesi daha ciddi bir sorunun belirtisi olabilir. Nedenlerini göz önünde bulundurun ve gerekirse dudak şişliği ve bununla nasıl başa çıkılacağı konusunda görüşmek için doktorunuzdan randevu alın.
Dudak Şişmesi Neden Olur ve Nasıl Geçer?
Çoğu kişi, dudaklarda yumru veya şiş gibi görünen, genellikle direkt temas sonucu oluşan şişkin dudak sorunu ile karşılamıştır. Bazı durumlarda, dudak şişmesi daha ciddi bir sorunun belirtisi olabilir. Peki, dudak şişmesi neden olur? Yazımızı okuyarak dudak şişmesi konusu ile ilgili pek çok bilgi alabilirsiniz.
Dudak Şişmesi Nedir?
Dudak derisi, çok hassas ve ince yapıya sahip bir cilt dokusudur. Bu nedenle dış faktörler ve darbelerden diğer vücut dokularına oranla çok daha fazla etkilenir. Dudaklarda yaygın olarak görülen durumlardan biri de dudak şişmesi ya da bir diğer adıyla dudak ödemidir. Farklı nedenlerden dolayı alt veya üst dudak şişmesi ve bazen her iki dudağın da şişmesi, dudakların anormal boyutlara ulaşması şeklinde tanımlanır.
Dudak dokusu içinde sıvı ya da iltihabın birikmesi ile ortaya çıkan bu durum yaralanma, travma, enfeksiyon kaynaklı olabileceği gibi stresten dudak şişmesi şeklinde kendini gösterebilir. Bazen ciddi bir sağlık durumunun bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilen dudak şişmesi, dudakların anormal boyutlara ulaşmasının yanı sıra kuruluk ve renk değişikliği ile birlikte de seyredebilir.
Dudaklarda hassasiyet, ağrı, kaşıntı ile dudak dokusunda bozulma ve kabarcıklar gibi semptomlara neden olabilir. Dudak bölgesine işlem yaptıranlarda örneğin piercing gibi, burun estetiklerinde, diş tedavilerinde, ürtiker hastalarında ve gebelerde yaşanan hormonal değişimlerde dudak şişmesi yaygın olarak görülür. Altta ciddi bir hastalık yatması söz konusu olabileceğinden özellikle durduk yere dudak şişmesi yaşandığında mutlaka bir hekime danışılması gerekir. (1) (2) (3) (4)
Dudak Şişmesi Nedenleri
Dudak şişmesi, farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan bir durumdur. Kimi zaman ağız bölgesine alınan bir darbe, kimi zaman alerjik reaksiyonlar, kimi zaman bir enfeksiyon dudak şişmesine neden olabilir. Gelin, dudak şişmesi nedenlerini detaylıca inceleyelim.
1. Ağız Bölgesine Alınan Darbeler
Dudaklardaki şişliğin en yaygın nedenlerinden birinin doğrudan ağızda hatta yüzde meydana gelen travmalar olduğu doğrudur. Dudak derisi çok incedir ve ağzınıza güçlü bir darbe aldığınızda o bölge kanayabilir ve bu da dudaklarda şişkin bir görünüme neden olabilir. Bazen bu travma yalnızca şişkinlik ile kendini gösterir. Ancak bazen de ciltte bozulmalara neden olabilir ve bölgede meydana gelen yüksek miktarda kan akışı nedeniyle ciddi kanamalar da oluşabilir. (1)
2. Alerji
Alerjik dudak şişmesi, oral alerji sendromunun bir semptomu olarak ortaya çıkabilir. Çok ciddi sonuçlara neden olmayan oral alerji sendromu, genellikle bir saat içerisinde kendiliğinden düzelir. Ancak bir anda dudak şişmesi, alerjik anjiyoödem olarak bilinen bir durumdan da meydana gelmiş olabilir. Alerjik anjiyoödem en çok gıdalara olan alerjiler nedeniyle görülür. Bunun yanında; böcek ısırığı, polenler, çeşitli ilaçlar da alerjik anjiyoödem ve buna bağlı olarak dudak şişmesine neden olabilir.
Vücudunuz alerjenlerle temasa geçtiğinde, cilt katmanlarının altında sıvının birikmesine neden olan bir histamine yol açar. Rahatsız edici yiyecekleri yiyene kadar dudaklarınızda, ağzınızda ya da boğazınızda şişlik yaşayana kadar bir besin alerjiniz olduğunun farkına varmamış olabilirsiniz. Boğazınızda solunum yollarını tıkayacak şekilde şişme riski varsa derhal tıbbi yardım istemeniz gerekir. (1) Oral alerji sendromu olarak da bilinen bir durum genellike çiğ sebze ve meyveler ile çiğ ayçiçeği ve rezene tohumuna karşı görülür. Bu besinler tüketildiğinde dudaklar ve diş şişer.(3)
3. Enfeksiyon
Vücudunuz enfeksiyonla savaşırken cildiniz iltihaplanabilir ve tahriş olabilir. Bu durum özellikle dudaklarınızdaki ve ağzınızın etrafındaki hassas cilt için geçerlidir. Dudaklarınızda bir kesik varsa ve dudaklarınızın iltihaplı, şişmiş, dokunulmayacak kadar sıcak, ağrılı hale geldiğini görmeye başladıysanız bu durum bir enfeksiyondan kaynaklanıyor olabilir. Enfeksiyon; zararlı bakteriler iyileşen yaralara ve kabarcıklara sızdığında, iyileşme süreci engellendiğinde meydana gelir. Bazen ciddi sorunlara neden olabilir. American Dental Association'a (Amerikan Diş Hekimleri Birliği) göre bu ellerinizden dudaklarınıza bulaşan ya da doğrudan ağzınızde bulunan bazı bakterilerden kaynaklanıyor olabilir. Enfeksiyondan korunmanın ilk adımı, iyileşmekte olan kesiklere dokunmamaktır. Bakteriler elinizden yaraya geçebileceği için onlara dokunmamanız ya da kabarcıkları patlatmamanız gerekir. Enfeksiyondan şüpheleniyorsanız enfeksiyonu durdurmak ve iyileşme sürecini desteklemek için antibiyotik merhemler ya da ilaçlarla tedaviyi başlatması için doktorunuzla görüşün. (1)(5)
4. Kimyasal Reaksiyon
Temizlik maddeleri gibi ürünlerde bulunan bazı kostik kimyasallar, özellikle hassas cilde sahip dudaklarda yanıklara ve yaralara neden olabilir. Bu durum, kabarcıklanmaya, şişliğe ve genel rahatsızlığa neden olabilir. Cilt yalnızca kızarmış ve şişmiş ise soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Bununla birlikte, cilt bozulursa veya kabarcıklar oluşursa mutlaka tıbbi yardım almanız gerekir. Çünkü bu durum, üçüncü derece bir yanık belirtisidir ve iyileşmesi için tıbbi müdahale ve genellikle antibiyotikli merhem gerekir.
5. Dudaklarda Şişmeye Neden Olan Tıbbi Durumlar
Bazı tıbbi durumlar da dudak şişmesine neden olabilir. Bunlar;
Cheilitis Glandularis
Yalnızca dudakları etkileyen inflamatuar bir hastalık olan cheilitis glandularis, genellikle erkeklerde görülür. Hastalığın nedeni pek açık olmasa da UV ışınlarına maruz kalma, dudak yaralanmaları ve sigara içmenin hastalığı tetiklediği düşünülür. Dudak şişmesine ek olarak cheilitis glandularis belirtileri aşağıdakileri içerebilir:
Dudaklarda hassasiyet,
Dudaklarda tükürük salgılayan küçük delikler,
Dudak yüzeyinde pürüzler. (3)
Melkersson-Rosenthal Sendromu
Yüz bölgesini etkileyen nörolojik inflamatuar bir durum olan Melkersson-Rosenthal sendromunun ana belirtisi dudak şişmesidir. Buna ek olarak dilde çatlama ve yüz felci de görülebilir. (3)
Cheilitis Granülomatöz
Dudaklarda yumrulu şişmelere neden olan cheilitis granülomatöz, nadir olarak görülen inflamatuar bir sorundur. (3)
Dudak Şişmesi Nasıl Geçer?
Dudak şişmesi tedavisi, diğer tüm tıbbi durumlarda olduğu gibi şişliğin nedenine göre farklılık gösterir. Peki, dudak şişmesine ne iyi gelir? Aşağıdaki uygulamalar dudak şişmesine iyi gelebilir:
Temiz bir havlu ya da beze birkaç adet buz yerleştirin ve şişmiş dudakların üzerine hafifçe bastırın. Soğuk iltihabı azaltabilir. Buzları doğrudan cilde uygulamaktan sakının. Aksi halde buz dudaklarda hasara neden olabilir. (3) (4)
Güneş yanığından kaynaklanan dudak şişmesi durumlarında aloe vera içeren losyonlar kullanabilirsiniz. Eğer dudaklarda kuruluk ve çatlama da söz konusu ise hafif nemlendirici etkiye sahip dudak balsamları da uygulayabilirsiniz. (3) (4)
Yukarıdaki uygulamalar, evde yapılabilen ilk müdahaleler olabilir. Dudak şişliğinin asıl nedeni doktor tarafından belirlenmeli ardından da tedavi planlanmalıdır. Tıbbi tedaviler genellikle aşağıdakileri içerir:
Dudak şişmesine neden olan iltihaplanmaları önlemek için steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar tercih edilebilir. Bunlar şişliğin azaltılmasına yardımcı olabilir. Bu ilaçlar aynı zamanda dudakların şişmesine neden olan morluk ya da yaralanma gibi durumlara karşı da olumlu etki sağlayabilir. (3)(4)
Nörolojik durumlardan kaynaklı dudak şişmesi tedavisinde invaziv uygulamalar gerekebilir. Kas gevşeticiler, botoks enjeksiyonları gibi tedaviler doktor tarafından gerektiğinde uygulanabilir. (3)(4)
Melkersson-Rosenthal sendromunun tedavisi için kortikosteroid enjeksiyonları, steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar ve antibiyotikler doktor tarafından reçete edilebilir. Ayrıca çok şişmiş dudakların tedavisinde cerrahi ve radyasyon işlemler doktor tarafından gerçekleştirilebilir. (3)(4)
Cheilitis granülomatöz tedavisi cerrahiyi, antihistaminikleri, antimikrobiyal ilaçları ve kortikosteroidleri içerebilir. (3)(4)
Anafilaksi yani alerjik reaksiyonların tedavisinde epinefrin enjeksiyonları uygulanabilir.(3)(4)
Oral alerji sendromu tedavisi için özel bir uygulama yoktur. Polen alerjisi tedavisine benzer şekilde antihistaminikler, epinefrin ve immünoterapi uygulamaları doktor tarafından yapılabilir. (3)(4)
Dudak şişliği nedenleri her zaman göründükleri kadar sıradan değildir. Dudak derisi çok ince ve hassas olduğu için çok sayıda sorun, belirgin bir şişlik ve rahatsızlık hissi ile sonuçlanabilir. Yine de sebebini doğru bir şekilde önemsediğiniz sürece, dudaklardaki şişlik kısa süreli bir rahatsızlıktır.
Tüm bunların yanı sıra her zaman olduğu gibi plağı, diş eti iltihabını ve diş taşı oluşumunu önleyen diş macunu ve ağız çalkalama suyu ile ağız sağlığı için etkin bir korumayı unutmayın.
Kaynakça:
