Diliniz o kadar büyük olmayabilir, ancak bazı önemli sorumlulukları vardır. Örneğin diliniz olmasaydı yemek yemede ve konuşmada güçlük çekebilirdiniz. Dilinizdeki rahatsızlık nefes alma yeteneğinizi de etkiler ve nefesinizin iyi (veya kötü) kokmasına neden olabilir. Bazen, dilde görevini yerine getirme yeteneğini etkileyen şeyler meydana gelebilir. Örneğin dil hastalığı birçok şekilde oluşabilir ve bazen bir enfeksiyonun bir sonucu olarak ortaya çıksa da arkasındaki tek faktör bu değildir.
Dildeki Rahatsızlıklara İlişkin Belirtiler
National Institutes of Health (NIH), dildeki problemlerin birçok şekilde olabileceğini ve bunların çeşitli semptomları olabileceğini belirtmektedir. Dildeki problemin ya da hastalığın ortak belirtilerinden bir tanesi bölgedeki ağrıdır. Ayrıca, dil ile ilgili bir sorun olduğunda kişinin yiyecekleri tatma yeteneği de etkilenebilir. Bunun haricinde dilde şişlik, renk değişikliği veya dokusunda değişiklikler olabilir. Bazı durumlarda, dilinde sorunu olan insanların dillerini hareket ettirmekte güçlük çektikleri, bunun da konuşmayı ve yemek yemeyi zorlaştırdığı gözlemlenmiştir. Ağız kokusu da zaman zaman dil sorunlarının bir işareti olabilir.
Dil Hastalıklarının Nedenleri
Çeşitli faktörler dil üzerinde sorunlara neden olabilir. Sorunun ne kadar süreceğini ve tedavisinin kolay olup olmadığını çoğu zaman dildeki rahatsızlığın nedeni belirler. Örneğin, bakteri veya mantarın neden olduğu dil enfeksiyonları, genellikle antibiyotik veya antifungal ilaç tedavisinden sonra geçer. Anemi dili gibi beslenme eksikliğinin neden olduğu problemler çoğu zaman bu eksiklik giderildiğinde düzelir. Dil sorunlarının ve hastalığın diğer yaygın nedenleri arasında diyet seçenekleri, kanser, sinir zedelenmesi, otoimmün bozukluklar, dilde meydana gelen travma (ısırma gibi) ve hormonal değişiklikler bulunur.
Dil Hastalığı Türleri
Bazı yaygın dil sorunları şöyledir:
- Pamukçuk. Bir tür maya enfeksiyonu olan pamukçuk, yanakların iç yüzeylerinde ve dilin üst yüzeyinde beyaz renkli tabakalanmalar ile kendini belli eder.
- Ağız yanması sendromu. Dil ve ağzın diğer bölgelerinde yanma hissi yaratan ağız yanması sendromunun kesin nedeni tak olarak bilinmemektedir. Bu durum sinir zedelenmesi, alerji, beslenme eksikliği veya hormonal değişikliklerden kaynaklanabilir.
- Siyah kıllı dil. Siyah kıllı dil tıbbi rahatsızlıktan ziyade genellikle estetik bir sorundur. Mayo Clinic, bu rahatsızlığa sahip insanların dillerinde biriken ölü hücreleri atamadıklarını ve nihayetinde siyah kılların oluştuğunu belirtiyor. Bir süre sonra, dilin üstünde koyu bir kıl tabakası varmış gibi görünür. Bu sorun, kişi antibiyotik tedavisi gördükten sonra veya dilin yüzeyini ovalamayan yumuşak gıdalardan oluşan bir besin düzeni sonucu ortaya çıkabilir.
- Ağız kanseri. Bazı ağız kanseri türleri dilde ortaya çıkmaktadır. Dil kanseri belirtileri arasında dilde ağrı, dil üzerinde oluşan bir leke ve dili veya çeneyi hareket ettirmede güçlük çekilmesi olabilir.
- Glossit. Glossit (dil yangısı), dilin şişmesidir. Bazı durumlarda, bu durum pamukçuk gibi başka bir dil sorununun belirtisidir. Diğer durumlarda, bu durum kendine has bir sorundur. NIH'e göre, dilin yüzeyinin bir haritayı andırdığı coğrafi dil, glossite iyi bir örnektir.
Dil Hastalığının Tedavisi
Dil hastalığının tedavisi sorunun türüne ve nedenine bağlıdır. Örneğin, oral pamukçuk genellikle sıvı formda olmak üzere çoğu zaman antifungal bir ilaçla tedavi edilir. Beslenme sorununu düzeltmek veya besin düzenini değiştirmek, ağız yanması sendromunun tedavi edilmesine yardımcı olabilir. Siyah kıllı dil, kokuya neden olan bakterileri uzaklaştırmak amacıyla dil temizleyici özelliği bulunan bir diş fırçası ile dişlerin fırçalanması gibi ağız hijyeninin iyileştirilmesi ile düzeltilebilir. Dil kanserinin tedavisi ise kısmen tümörün büyüklüğüne bağlıdır. Bazı durumlarda, kanseri cerrahi olarak çıkarmak mümkündür. Diğer durumlarda, radyasyon veya kemoterapi ile tedavi yöntemi önerilebilir.
Eğer dilinizde problem olduğundan şüpheleniyorsanız, muayene ve teşhis için en iyisi diş hekiminden bir randevu almaktır. Hekiminiz dilinizi gözden geçirecek ve sorunun enfeksiyondan mı yoksa başka bir şeyden mi kaynaklandığını belirlemek için sürüntü veya kültür örneği alacaktır. Dilinizi temiz tutarak, genel ağız sağlığınızın korunmasına yardımcı olabilirsiniz.
