Mideden Gelen Ağız Kokusunun Nedenleri ve Çözümü

Ağız kokusu söz konusu olduğunda, çoğu kişi bunun ağır kokan yiyecekler veya diş çürümesi gibi durumlardan meydana geldiğini düşünür. Ancak ağız kokusu probleminiz, ağzınızdaki sorunlardan değil de midenizden kaynaklanıyor olabilir. 

Mide sorunlarından kaynaklanan ağız kokusu, tipik ağız kokusundan daha kafa karıştırıcı olabilir. Çünkü bunu tespit etmek, diğerlerinden ayırmak ve tedavi etmek daha zordur. Yine de mide kaynaklı ağız kokusunun çeşitli nedenlerini anlamanız, ağız kokusu probleminizin sarımsaklı bir öğle yemeğinden mi yoksa daha ciddi bir durumdan mı kaynaklandığı konusunda karar vermenize yardımcı olabilir. 

Yazımızı okumaya devam ederek mideden gelen ağız kokusu hakkında detaylı bilgi alabilir; “Mideden gelen ağız kokusu neden olur?” , “Mideden gelen ağız kokusu nasıl anlaşılır?” , “Mideden gelen ağız kokusu nasıl geçer?” gibi soruların yanıtları hakkında fikir edinebilirsiniz. 

Ağız Kokusu Neden Olur?

Ağız kokusu; 

• Bazı ağır kokulu yiyecekler (soğan, sarımsak, vb.),

• Eksik ya da yanlış ağız bakımı, 

• Dilde yer alan bakteriler,

• Tütün ürünleri,

• Ağız kuruluğu gibi durumlardan kaynaklanabilir. ⁽¹⁾

Tüm bunların yanı sıra ağız kokusu, sindirim sisteminde ağız sağlığınız konusunda olumsuz etkilere sahip olabilir. 

Mideden Gelen Ağız Kokusunun Sebepleri Nelerdir?

Ağız kokusunun pek çok farklı nedeni vardır. Mideden gelen ağız kokusu sebepleri arasında aşağıdakiler yer alabilir:

Besin Artıkları

Tüketilen besinlerin parçaları dişlerin arasında ve ağız içinde kalabilir. Bu besinler ağızdaki bakterilerin artmasına ve bakterilerin besinleri parçalaması sonucu kötü kokuya neden olabilir. Aynı zamanda soğan, sarımsak ve bazı baharatlar ağızda kötü kokulara yol açabilir. Bu besinler sindirildikten sonra kan dolaşımına verilir ve ciğerlere taşınarak nefesinizi etkileyebilir.⁽²⁾

Tütün Ürünleri

Sigara gibi tütün ürünleri hem kendi kokuları nedeniyle hem de ağız kokusuna yol açan diş eti hastalıklarına yakalanma riskini artırma sonucu ağız kokusuna sebep olabilir.⁽²⁾

Ağız Hijyenin Yetersiz Olması

Dişlerde kalan besin artıklarını temizlemek için düzenli olarak dişlerin fırçalanması ve diş ipiyle dişlerin temizlenmesi gerekir. Aksi halde besin artıkları dişlerin üzerinde plak adı verilen renksiz ve yapışkan bir bakteri tabakası oluşturur. Dişler fırçalanmadığında bu tabaka diş etlerini tahriş eder ve diş etleri arasında plaklarla dolu cepler oluşturur. Periodontitis adı verilen diş eti hastalığına yol açarak ağız kokusuna neden olabilir. Aynı şekilde dişlerin fırçalanmaması da dilde kalan besin artıklarının bakteriler tarafından parçalanmasına ve kötü kokular meydana gelmesine yol açar. Buna ek olarak düzenli olarak temizlenmeyen diş protezleri de ağızda kötü bakteri sayısını artırarak kötü kokulara neden olabilir.⁽²⁾

Ağız Kuruluğu

Ağızdaki tükürük, kötü kokulara neden olan besin parçacıklarını uzaklaştırarak ağız hijyeninin sağlanmasına yardımcı olur. Tükürüğün azalmasına neden olan ağız kuruluğu, ağız kokusunun artmasına da katkıda bulunabilir. Genellikle uyku sırasında açığa çıkan ağız kuruluğu, sabahların nefesin kötü kokmasının en önemli nedenidir. Tükürük bezlerinde yaşanan herhangi bir sorun ya da kullanılan bazı ilaçlar kronik ağız kuruluğuna neden olarak ağız kokusuna yol açabilir. ⁽²⁾

Ağız Enfeksiyonları

Diş çekimi gibi ağız cerrahisi işlemleri, cerrahi yaralar, diş çürümesi, diş eti hastalığı ya da ağız yaraları gibi ağız içindeki enfeksiyonlar ağız kokusuna neden olabilir.⁽²⁾

Ağız, Burun ve Boğazdaki Tıbbi Durumlar

Burun, sinüsler ya da boğazda akıntıya neden olan enfeksiyonlar ya da kronik iltihaplanmalar ağız kokusuna neden olabilir.⁽²⁾

Karaciğer Hastalığı

Karaciğer hastalıklarında vücuttaki atık ve toksinler birikerek ağız kokusuna neden olabilir. Karaciğer işlevini yerine getirmediğinde atık maddeleri vücuttan uzaklaştırma görevini yerine getirmeyebilir. Bu durum ağızda balık kokusuna benzer bir koku oluşmasına yol açabilir.⁽³⁾

Böbrek Hastalıkları

Böbrekler, kandaki toksinlerin, atık maddelerin süzülmesi ve dışarıya atılmasından sorumlu organlardır. Böbrek fonksiyonları bozulduğunda böbreklerin vücuttan atıkları atma yeteneği azalır ve vücutta toksinler birikerek nefeste balık kokusuna benzer bir belirti meydana getirir. Ağızda amonyak nefesi olarak adlandırılan bu durum böbrek hastalıklarının ana belirtisidir. ⁽³⁾

Diğer Nedenler

Bazı kanser türleri ve metabolik bozukluklar, vücutta bir takım kimyasallar üretebilir. Bu kimyasallar ağız kokusunun önemli nedenlerinden biridir. Aynı zamanda kronik reflü de ağız kokusuna yol açabilir. Küçük çocukların burun deliğine giren yiyecek parçaları da ağız kokusuna neden olabilir. ⁽²⁾

Ülser Ağız Kokusuna Neden Olur Mu?

Ağız içerisindeki kötü koku (halitosis) genellikle yaygın helikobakter pilori bakterisine mal edilir. Bu bakteriler yalnızca mide ülserine katkıda bulunmakla kalmaz, aynı zamanda bir sülfür kokusu yaydığı da sanılmaktadır. 2012’de Journal of the College of Physicians and Surgeons Pakistan’da yayınlanan bir çalışma, H.pylori ve halitosis arasındaki ilişkinin hala araştırılmaya devam edilmesi ihtiyacına karşın H.pylori tedavisi gören bireylerin kötü kokuya karşı faydalı sonuçlar aldıklarını göstermiştir. ⁽⁴⁾

Mide ülseri, mide ya da ince bağırsağın iç zarlarında meydana gelen açık yaralardır. Mide ülseri dendiğinde; mide yanması, hazımsızlık ve mide ağrısı gibi belirtiler akla gelir. Ancak ağız kokusu mide ülserinin ve hatta bazı mide kanseri çeşitlerinin en yaygın belirtisidir. Ülsere neden olan helicobakter pilori bakterisi, ağız kokusunun kaynağıdır. Bu bakteri, üreaz adlı bir enzim üreterek mide zarını zedeler ve mide zarında açık yaralar oluşmasına neden olur. (4)

Reflü Ağız Kokusuna Neden Olur Mu?

Ağız kokusu, mide asidine bağlı gastroözofageal reflü hastalığı veya GERD ile bağlantılı olabilir. Belirli yiyecekleri (özellikle süt ürünleri ya da baharatlı yiyecekler) yedikten sonra mide ekşimesi veya mide yanması (reflü) yaşıyorsanız ağız kokusu probleminiz sindirim sisteminiz tarafından üretilen fazla asitle ilişkili olabilir. Bu asitler mayhoş bir kokuya sahip olabilir ve bu gaz kokusu nefesinizi etkileyebilir. ⁽⁵⁾

Reflü hastalığında, mide içeriği mide kapakçığını aşarak yemek borusuna doğru geri akar. Midede besin artıkları, mide asidiyle birleşir ve yemek borusuna doğru akan sindirilmemiş mide içeriği hem mide yanmasına hem de ağızda acı bir tat oluşmasına neden olur. Aynı zamanda ağız da kötü bir koku meydana getirir. Reflünün en önemli nedeni yemek borusu ile mide arasında bir bariyer görevi üstlenen alt özofagus kasının gevşemesidir. Normalde mideye besin girişinden sonra bu kas kapanır ve dışarıya mide içeriğinin kaçmasına izin vermez. Herhangi bir nedenden dolayı hasar gören alt özofagus kası, mideye besin girişinden sonra açık kalır ve mide asitleri ile birlikte besinlerin yemek borusuna kaçmasına neden olur. Bu durum ağız kokusunun en yaygın nedenidir. ⁽⁶⁾

Bağırsak Rahatsızlıkları Ağız Kokusuna Neden Olur Mu?

Ağız kokusuna neden olabilecek hafiften ciddiye pek çok farklı bağırsak sorunu vardır. Ağız kokusuna neden olan bağırsak sorunları arasında aşağıdakiler yer alır:

Bağırsak Tıkanıklığı

İnce ya da kalın bağırsaktaki tıkanıklıklar, kabızlığa ve şişkinliğe neden olur. Fermente gıdaları ve atıkları bağırsak sistemine hapseder. Bezin atıkları ile bakterilerin teması sonucunda ortaya çıkan kötü koku ağıza kadar ilerler ve nefesin kötü kokmasına neden olur. Bağırsak tıkanıklığı tedavi edilmediğinde bağırsak enfeksiyonlarına ve bağırsaklarda işlev kaybına neden olabilir. ⁽³⁾

İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS)

Kalın bağırsakta yaşanan yaygın bir kronik bağırsak bozukluğu olan irritabl bağırsak sendromu, bazı hastalarda ishale, bazı hastalarda ise kabızlığa neden olabilir. Bağırsak hareketleri artan hastalarda emilim bozukluklarından kaynaklı problemler ağızda kötü bir kokuya neden olabilir. Kabızlık problemi yaşayan hastalar ise dışkının bağırsaklardan atılamaması ve kötü bakteriler tarafından parçalanması nedeniyle ağızda kötü koku yaşayabilir. ⁽³⁾

Sindirim Sistemi Enfeksiyonları

Ağız kokusunun bir diğer önemli nedenlerinden biri de sindirim sisteminde meydana gelen enfeksiyonlardır. Bağırsaklardaki su ve besin artıklarının bakteri ya da virüs kaynaklı bir nedenden dolayı enfekte olması kötü kokuya neden olan gaz çıkışı meydana getirir. En yaygın bağırsak enfeksiyonlarından biri giardia bakterisi sonucu oluşan giardiasis enfeksiyonudur. ⁽³⁾

Mideden Gelen Ağız Kokusu Nasıl Anlaşılır?

Mideden kaynaklandığı düşünülen ağız kokusunun üstesinden gelmek için öncelikle bu durumun tespit edilmesi gerekir. Peki, mideden gelen ağız kokusu nasıl anlaşılır? Belirli yiyeceklere karşı hassas olduğunuzu biliyorsanız, ağız kokunuzun muhtemelen mide asidi ile ilişkili olduğunu ön görebilirsiniz. Bunun yanı sıra kokunun belirgin şekilde amonyağa benzer olduğunu fark ettiyseniz bunun bir böbrek iltihabı veya kronik bir hastalık sonucu olabileceği görüşüne varabilirsiniz. Ancak ağız kokunuzun nedeninin ne olabileceğiyle en doğru kararı vermek için hekiminizle görüşmeniz gerekir. Böylece ağız kokusuna neden olan sorunu bir tedavi planıyla çözüme kavuşturmak için birlikte çalışabilirsiniz.

Mideden Gelen Ağız Kokusu Sorunu Nasıl Giderilir?

Mideden gelen ağız kokusu çözümü için kokuya neden olan faktörün tespit edilmesi gerekir. Örneğin ağız kokusunun nedeni ağız hijyenine gereken önemin verilmemesi ise dişlerin düzenli olarak fırçalanması ve diş ipi ile temizlenmesi önerilebilir. Ancak ağız kokusunun nedeni altta yatan başka bir hastalıktan kaynaklanıyorsa mideden gelen ağız kokusuna kesin çözüm için bu hastalığın tedavi edilmesi büyük önem taşır. “Mideden gelen ağız kokusu nasıl giderilir?” sorusunun cevabı için öncelikle diş hekimine muayene olmalı ve sorunun ağız sağlığından kaynaklı olup olmadığı öğrenilmelidir. Sorun ağız ve diş problemleri ise diş hekimi, gerekli tedavi için sizi bilgilendirecektir. Sorunun kaynağı farklı bir hastalık ise aile hekiminiz sizi hastalığınız konusunda uzman bir doktora yönlendirecektir. Konusunda uzman doktor, ağız kokusuna neden olan sebebi tespit ettikten sonra size özel bir tedavi planı uygulayarak ağız kokusundan kurtulmanıza yardımcı olabilir. ⁽⁷⁾

Ağız Kokusunu Azaltmak İçin Uygulanabilecek Diğer Yöntemler

Mideden gelen ağız kokusunun yanı sıra genel olarak bir ağız kokusu problemi yaşıyorsanız aşağıdaki adımları uygulayarak bu problem ile başa çıkabilirsiniz. 

Ağız Kokusuna Zemin Hazırlayan Etkenlerden Kaçının

Baharatlı yiyecekler, süt ürünleri, stres veya diğer tetikleyiciler, ağız kokunuzu daha da kötüleştiriyor gibi geliyorsa bunlardan kaçınmaya özen gösterin. ⁽⁸⁾

Sakız Çiğneyin

American Dental Association, şekersiz sakız çiğnemenin, gerçek sorunu bulana kadar kısa süreli de olsa ağız kokusunu engellemeye yardımcı olduğunu belirtmektedir. 

Ağız Sağlığınızı Koruyun

Ağız kokunuzun mideden kaynaklanıyor olması ağız bakımınızı ihmal edebileceğiniz anlamına gelmez. Günde iki kez dişlerin fırçalanması, ağız çalkalama suyu, diş ipi, dil temizleme fırçası gibi ürünlerin kullanılması, ağız kokusuna katkı sağlayan bazı bakterileri yok etmeye yardımcı olacaktır. ⁽⁸⁾

Düzenli Olarak Diş Hekiminizi Ziyaret Edin

Diş hastalıkları ve diş çürüğü gibi nedenlerden ortaya çıkabilecek ağız kokusunu engellemek için düzenli olarak diş hekiminizi ziyaret etmeyi unutmayın. ⁽⁷⁾

Ağız kokusundan ötürü sürekli ağızdaki mikropları suçlayamazsınız. Kimi zaman sorun düşündüğünüzden çok daha derin olabilir. Ağız kokusu problemiyle yaşadığınız bazı yan etkileri diğerlerinden ayırarak ve hekiminizle görüşerek, sorunların üzerine doğrudan gidebilir hem mide hem de ağız sağlığınızı kontrol altına alabilirsiniz. 

 

Kaynakça:

1. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/halitosis-bad-breath

2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bad-breath/symptoms-causes/syc-20350922

3. https://centreforgastrointestinalhealth.com.au/resources/reasons-for-bad-breath-from-gut/

4. https://jcpsp.pk/archive/2012/Jan2012/08.pdf?_ga=2.266714189.2114896507.1592228083-931947627.1591272461

5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bad-breath/symptoms-causes/syc-20350922

6. https://www.healthline.com/health/gerd/bad-breath

7. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17771-bad-breath-halitosis

8. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bad-breath/diagnosis-treatment/drc-20350925