Diş çürüğü size bir çocukluk rahatsızlığı gibi görünüyor olabilir. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ABD'de 5 ve 19 yaş aralığındaki çocukların %18,6'sında tedavi edilmemiş diş çürükleri olduğunu söylüyor. Ancak diş çürüğü riski yetişkinliğe geçmenizle sona ermez. Yaşları 20 ila 44 arasında değişen ABD'li yetişkinlerin %31.6'sı tedavi edilmemiş diş çürüklerine sahiptir ve bu da çocuklara kıyasla daha çok yetişkinin diş çürüğü tedavisine ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Yetişkinlerde, özellikle de daha ileri yaşlarda olanlarda, dişin köklerinde oluşan bir diş çürüğü tipi olan kök çürüğü gelişebilir.
Kök Çürükleri Nasıl Gelişir?
Çürüğün diş kökünde gelişme biçimi ile dişin görünen kısmında gelişme biçimi aynıdır. Çürükler ağızda doğal olarak yaşayan ve şekerle beslenen bakterilerin ürettiği asitler sonucu oluşur. Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) "normal" çürüklerin oluşumunda bu asitlerin diş minesini aşındırdığını belirtmektedir.
Ancak kök çürüklerinde asitler diş kökünü kaplayan madde olan sementumu aşındırır. ADA, sementumun diş minesinden daha yumuşak ve diş minesi gibi çürümeye açık olduğunu bildirmektedir. Hatta, Cochrane Sistematik Araştırmalar Veri Tabanı'nda (CDRS) yer alan bir araştırmaya göre, köklerdeki çürükler diğer çürük tiplerine göre iki kat daha hızlı gelişmektedir.
Kök çürüklerinin gelişimine katkıda bulunabilecek faktörlerden biri diş eti çekilmesidir. Diş etleri çekildiğinde veya dişlerden ayrıldığında kökler açıkta kalır. CDSR'deki makale, diş eti çekilmesini kök çürüklerinin neredeyse tümü için bir "ön koşul" olarak nitelese de diş köklerinde görülen çürüklerin %10 ila %20'sinin mevcut diş eti çizgisinin altında oluştuğunu da belirtmektedir.
Kimler Kök Çürüğü Riski Altında?
ADA, 50 yaşın üzerindeki yetişkinler için diş köklerinde çürük bulunmasının yaygın bir durum olduğunu belirtiyor. CDSR makalesi de kök çürüğü için doruk yaşın 70 olduğunu bildiriyor. Kök çürüklerinin görülme sıklığının ilerlemiş yaşlardaki yetişkinlerde artmasının nedenlerinden biri, diş eti çekilmesinin yaşlı kişilerde gençlere göre daha sık görülmesidir. Ayrıca günümüzde insanların hayatları boyunca kendi dişlerini kullanmaları yaygın bir durumdur.
Ancak diğer çürük tipleri için de geçerli olduğu gibi, kişinin dişlerine gösterdiği özen çürüme riski üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Yaşı ilerlemiş kişiler el becerilerini kaybederse fırçalama ve diş ipi kullanımı zorlaşabileceğinden kendi doğal dişlerinde uygun ağız hijyenini sürdürmelerine olanak tanıyacak yollar bulmaları önemlidir. CDSR'deki makale bu kişilerin sigara kullanımı, sık alkol alımı veya yüksek miktarda şeker tüketimiyle kök çürüklerine daha da duyarlı hale geldiğini belirtiyor.
Kök Çürüğü Nasıl Tedavi Edilir?
Kök çürüklerinin tedavisi diğer çürüklerin tedavisine benzerdir. Eğer diş hekimi çürüğü erken aşamada fark ederse çürüme sürecini durdurması ve dişi daha fazla zarar görmekten koruması mümkün olabilir. CDSR'deki araştırmaya göre, çürüme sürecini tersine döndürmenin yöntemleri arasında florür tedavileri, plağı gidermek için dişleri sık sık temizlemek ve şeker ile diğer karbonhidratları azaltmak yer alır.
Bir kök çürüğü kişiye acı verecek veya dişin işlevine engel olacak kadar ilerlemişse, çürüğü tedavi etmek için genellikle dişi onarmak gerekir. Dişin onarımı için diş hekimi dişin çürüyen kısmını çıkarır ve ardından kompozit reçine veya amalgam dolgusu gibi onarıcı bir madde ile boşluğu doldurur.
Kök Çürüklerini Önlemek İçin Yapabilecekleriniz
Hem kök çürüklerinin hem de diğer tip çürüklerin oluşumunu engellemek mümkündür. Aşağıdaki adımlar, ADA'nın da belirttiği gibi dişlerinizin herhangi bir yerinde çürükü oluşması önlemenize yardımcı olabilir:
Dişlerinizi günde en az iki defa florürlü bir diş macunu kullanarak fırçalayın (ADA, diş fırçalamakta güçlük çekenlere elektrikli diş fırçası kullanımı önermektedir).
- Dişlerinizin arasını diş ipi veya arayüz fırçası ile temizleyin.
- Şeker tüketiminizi sınırlandırın.
- Dişlerinizi muayene etmesi ve temizlemesi için diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret edin.
- Diş hekiminizden muayenehanede uygulanan florür tedavileri hakkında bilgi alın.
Ayrıca eğer diş etlerinizde çekilme varsa, diş hekiminize diş eti sağlığınızı geri kazanmak ve kök çürüğü riskini azaltmak için başka neler yapabileceğinizi sorun. Ekip halinde çalışarak siz ve diş hekiminiz bu çürükleri tedavi etmek ve önlemek adına gerekli adımları atabilirsiniz.
