Diş kaybına çok uzun yıllar boyunca hayvan dişleri ya da kemik parçaları kullanılarak çözüm bulunmuştur. Smithsonian Magazine’e göre George Washington herkesin bildiği, kurşundan, insan, inek ve fil dişinden yapılmış çeşitli protezler kullanmıştır. Peki, 21. yüzyılda protezler hangi malzemeden yapılmaktadır ve bu teknolojinin ağız ve diş sağlığı açısından faydaları nelerdir?
Kullanılan Yapay Dişler
Bir protezdeki dişler, değişik tip reçine ya da porselenden yapılır. David L. Baker, DDS’e göre güçlü ve daha uzun ömürlü olduğu için ikinci seçenek geleneksel olarak daha fazla tercih edilmiştir. Bununla birlikte, bazı durumlarda porselen dişler yine de kullanılmakta ve bazı avantajlar sunmaktadır:
- Cama benzer seramik bir malzeme olan porselen, tıpkı doğal diş minesi gibi yarı saydam bir görünüme sahiptir ve dolayısıyla hastanın ağzındaki diğer dişlere yakın bir renk uyumu sağlanabilir.
- Porselen dişler doğal diş gibi görünür. Bu sebeple diğer malzemelere kıyasla daha kolay alışma sağlanır.
- Protezlerin hazırlanması için kullanılan pişirme süreci, malzemenin önemli ölçüde sertleşmesini sağlayarak protezin daha uzun süre dayanmasını sağlar.
Porselen dişlerin kullanıldığı protezlerin en önemli dezavantajları ise sert bir zemine düştüklerinde hemen kırılabilmeleri ve doğal dişlerle temas etmeleri halinde onları aşındırabilmeleridir. Bu nedenle porselen dişler, bölümlü protezlere kıyasla tam protezlerde daha sağlıklı kullanılmaktadır.
Buna karşın, National Institutes of Health’in yayınladığı bir çalışmaya göre son dönemde akrilik reçine, protez dişlerde fazlasıyla başvurulan bir malzeme olmuştur. Ayrıca akrilik dişler, protez kaidesine daha güvenli yapışırlar ve doğru ağız kapanışı elde etmek için bu dişlerin düzeltilmeleri porselen dişlere kıyasla çok daha kolaydır. Buna ek olarak fiyatları porselen dişlerle kıyaslandığında çok daha düşük olup, ağırlık olarak da oldukça hafiflerdir.
Akrilik reçineden yapılan dişlerin dezavantajları ise porselen dişlerden daha çabuk aşınmaları ve birbiriyle temas etmeleri halinde dişlerde değişikliklere neden olmalarıdır. Sonuç itibariyle, akrilik reçine dişlerden yapılan protezlerin beş ila sekiz yılda bir yenilenmeleri gerekebilir, fakat yine de geçmişte kullanılan plastik dişlerden çok daha dayanıklıdırlar.
Kullanılan Protez Diş Materyalleri
Protezler, sağlam durabilmek için bir iskelete ihtiyaç duyarlar ve bu genellikle tam ya da kısmi damak olarak adlandırılır. International Journal of Scientific Study’nin belirttiği gibi bu damak, sert akrilik reçineden ya da bir çeşit esnek (naylon) polimerden yapılabilir
Diş hekimi, model oluşturmada kullanılmak amacıyla hastanın damağının (diş etlerinin) ölçüsünü alır. Ardından bu ölçü, dişlerin dizileceği mum model kaidesi olarak kullanılır. Dizilen dişlerin, boyut ve renk olarak uygun olup olmadığı ve yapılan kaide plağının ağza rahatça oturup oturmadığı hastanın ağzında test edilir.
Akrilik reçineden yapılan damaklar, yapay diş eti gerektiren protezlerle uyumludur çünkü malzeme, hastanın doğal diş eti rengine benzemesi için renklendirilebilir. Ancak metal damaklar daha az kırılma riski taşır. Ayrıca Affordable Dentures’e göre daha sağlamdırlar ve daha iyi oturma sağlarlar. Bu durum metali, ağızda geri kalan doğal dişlerin arkasında tamamen gizlenmiş olan bölümlü protezler için ideal yapar.
Protezlerinizin güçlü ve zayıf noktalarını bilmeniz onların ne kadar dayanacağını tahmin etmenizi sağlayabilir. Bir protezin ömrü ağız hijyeni alışkanlığı kazanmanıza da bağlıdır, bu yüzden protezlerin her gün temizlenmesi çok önemlidir. Her şeyden önemlisi, diş eti iltihabı ağrısına ve kanamaya neden olan bakterileri önlemek ve doğal diş etlerinizi protez takacak kadar sağlıklı tutmak için bakımlarının yapılması gerekir.
Görüldüğü gibi protez takmak için çeşitli alternatifler vardır. Eğer bu yönde bir tercihte bulunursanız, bu malzemelerin niçin ve nasıl kullanıldığını bilmeniz gerekir. Bu sayede daha bilinçli bir tercih yapabilirsiniz.
