Yine mi esniyorsunuz? Daima ertele düğmesine mi basıyorsunuz? Sürekli uyuklama isteğiyle mi mücadele ediyorsunuz? Bu belirtiler tanıdık geliyorsa, ABD'de obstrüktif uyku apnesinden (OSA) muzdarip yaklaşık 25 milyon kişiden biri de siz olabilirsiniz. İlginçtir ki, diş hekiminiz tanı, risk ve OSA tedavisinde önemli bir rol oynayabilir. Uyku apnesi ve ağız sağlığı arasındaki bağlantı hakkında daha fazla bilgi edinin.
Uyku Apnesi Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?
Obstrüktif Uyku Apnesi Nedir?
Uyku apnesinin en yaygın türlerinden biri olan OSA (Obstrüktif Uyku Apnesi), boğazınızın arka kısmındaki kaslar gevşediğinde ortaya çıkar ve nefes alıp vermenizi engeller. Oksijen eksikliği beyninizin paniğe kapılmasına ve vücudu normal hava akışına devam etmesi için uyandırmaya neden olur. Bu aksamalar bir saat içinde 30 defaya kadar tekrarlanarak dinlenmeyi engelleyebilir.
Mayo Clinic, aşağıdakiler de dâhil olmak üzere OSA'nın bazı yaygın semptomlarını şöyle özetlemektedir:
- Yüksek sesle horlama
- Sabahları baş ağrısı
- Gündüzleri aşırı uyku hali
- Dikkat etme zorluğu
- Sinirlilik
Uyku Apnesi Dişlerinizi Nasıl Etkiler?
Uyku apnesi olanların uyurken ağızlarından nefes alma olasılıkları daha yüksektir, bu da onları ağız kuruluğuna karşı daha hassas hale getirir. Tükürük, gıda parçacıklarını temizlemede ve diş çürüğüne karşı savunmada önemli bir rol oynadığından, düzenli ağız kuruluğu sizi diş çürümesine karşı daha yüksek bir risk altına sokar.
National Sleep Foundation'a (Ulusal Uyku Vakfı - NSF) göre, bruksizm (diş gıcırdatma) ve temporomandibuler eklem disfonksiyonu (TMJ) gibi diğer ağız sağlığı rahatsızlıkları da uyku apnesi ile bağlantılıdır. Bu nedenle uyku apnesi hastaları diş hassasiyeti, aşınmış veya hasarlı diş veya çene ağrısı sorunları yaşayabilirler.
OSA Risk Faktörleri
OSA her yaştan ve her kökenden insanı etkiler; ancak, belirli faktörler bu riski artırabilir. Bu faktörlere şunları ekleyebiliriz:
- Aşırı kilo. Üst hava yolunun etrafındaki yağ birikintileri nefes almayı engelleyebilir.
- Cinsiyet. Mayo Clinic, erkeklerin uyku apnesi yaşama olasılığının kadınlara göre iki ila üç kat daha fazla olduğunu bildirmektedir.
- Aile öyküsü. Bu rahatsızlığa sahip aile üyelerinde uyku apnesi gelişme riski daha yüksektir.
- Alkol kullanımı. Alkollü içecekler boğaz kaslarını gevşetir ve bu da OSA'nın kötüleşmesine neden olabilir.
- Sigara içme. Sigara, hava yollarında iltihaplanmaya ve sıvı toplanmasına neden olabilir.
- Daralmış hava yolu. Genişlemiş adenoid veya bademcikler, hava yolunu tıkayabilir ya da elbette dar bir boğaz kalıtsal bir rahatsızlık olabilir.
- Burun tıkanıklığı. Burundan nefes almada zorluk, OSA oluşma olasılığını artırır.
OSA Tanısı ve Tedavisi
Siz veya sevdiğiniz, OSA’yla ilgili bu yaygın semptomlardan ve risk faktörlerinden bazılarının farkında olursa, aile hekiminiz veya diş hekiminiz sizi bir uyku uzmanına yönlendirebilir. Çoğu doktor ve diş hekimi, uyku bozukluklarının tedavisinde uzmanlaşmıştır.
Uyku testi, teşhisinizi doğrulayacaktır. Uyku testinin altın standardına polisomnografi (uyku bozuklukları) denir. Bu, beyin dalgalarını, çene ve göz hareketlerini, kalp atış hızını ve ritmini ve solunumu ölçer. Çoğu hasta daha ucuz ve daha az müdahaleci ev tipi uyku çalışmasını tercih eder. Bu basitleştirilmiş test, nefes alma, oksijen düzeyi ve nefes alma girişiminizi yatağınızın konforundan gözlemlemenizi sağlar. Belirli bir kalp, nöromüsküler veya nefes alma sorununuz varsa, uyku laboratuvarında gecelik uyku çalışması yaptırmak daha iyi bir seçenek olabilir.
Hafif uyku apnesi vakaları için doktorunuz veya diş hekiminiz kilo verme veya sigarayı bırakma gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir. Alerjisi olanlar için nazal dekonjestan veya başka bir ilaç reçete edilebilir. Orta ila ağır vakaya sahip olanlar için, pozitif hava yolu basınç cihazları veya oral cihazlar gibi cerrahi veya terapi yöntemleri çok daha iyi bir çözüm olabilir.
Oral Cihaz Tedavisi (OAT) Nedir?
Oral cihaz; çeneyi öne itmek, dili korumak ve açık bir hava yolu sağlamak için ortodontik retainer (pekiştirme apareyi) gibi çalışır. FDA onaylı cihazların 100'den fazla varyasyonu mevcuttur ve diş hekiminiz en iyi tercihte bulunmanızda size yardımcı olabilir. Diş hekimi, cihazı size uyarlamak için ağzınızın dijital veya fiziksel ölçülerini kullanacaktır. Yolculuk için uygun, rahat ve bakımı kolay olduğu için hastalar genellikle oral cihazı tercih ediyor.
Yeterli ve kesintisiz bir uyku, fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığınızda kritik bir rol oynar. Ayrıca, eşsiz bir şekilde ağız sağlığınızla ilgilidir. Gereksiz yere OSA'nın etkilerinden muzdarip olmayın. Uyku apnesi ve sizin için doğru çözümler hakkında doktorunuzla veya diş hekiminizle görüşün.
