บางครั้งเราอาจไม่แน่ใจว่าฟันซี่ไหนคือฟันน้ำนา และฟันซี่ไหนคือฟันแท้ ฟันน้ำนมซี่แรกจะขึ้นมาเมื่อเด็กอายุได้ 6 เดือน และขึ้นครบทั้งปากเมื่อเด็กอายุได้ 2 – 3 ปี หลังจากนั้นเมื่อเด็กอายุได้ 6 ขวบ ฟันน้ำนมก็จะค่อย ๆ หลุดไปทีละซี่สองซี่ และมีฟันแท้ค่อย ๆ งอกขึ้นมาแทน นั่นเป็นเวลาที่ต้องเตรียมตัวคุยกับนางฟ้าที่ดูแลฟัน หรือเตรียมโยนฟันขึ้นบนหลังคาเพื่อขอฟันใหม่สวย ๆ แล้ว กระบวนการฟันแท้งอกขึ้นมาแทนฟันน้ำนมนี้จะดำเนินไปจนเด็กอายุได้ 12 หรือ 13 ปี
ขณะที่ลูกของคุณโตขึ้น บางครั้งอาจเป็นเรื่องยากที่จะดูว่าฟันไหนเป็นฟันแท้ ฟันไหนยังเป็นฟันน้ำนมอยู่ และในช่วงที่เด็กมีฟันทั้งสองประเภทในปากพร้อมกัน เราจะเรียกว่าระยะ "ฟันผสม" ผังการงอกของฟันของสมาคมทันตกรรมแห่งอเมริกานั้นเป็นแหล่งข้อมูลที่ดีที่ช่วยให้พ่อแม่ทราบว่า ฟันน้ำนมมีกี่ซี่ เมื่อไหร่ฟันน้ำนมของลูกจะงอกขึ้นมา เมื่อไหร่จะหลุดไป และเมื่อไหร่ฟันแท้จะงอกขึ้นมาแทน แผนผังนี้ช่วยให้คุณสามารถบอกความแตกต่างของฟันแท้กับฟันน้ำนมได้
ความสำคัญของฟันน้ำนม
นอกจากนี้ ฟันน้ำนม ยังมีชื่อเรียกทางการว่า "ฟันชุดแรก" ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการยืนยันได้ว่าลูกของคุณจะมียิ้มที่สวยงามเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ฟันน้ำนมจะจัดเรียงตัวเพื่อจองช่องว่างที่เหงือกของลูกคุณไว้ให้กับฟันแท้ เพื่อให้ฟันแท้ขึ้นมาอย่างเหมาะสม หากคุณสังเกตเห็นช่องว่างเล็ก ๆ ระหว่างฟันน้ำนมของลูกคุณ คุณก็ไม่ต้องกังวล กุมารแพทย์ได้อธิบายไว้ว่าการเกิดช่องว่างนี้ถือเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติ โดยที่ช่องว่างนี้จะช่วยให้ฟันแท้นั้นมีพื้นที่ว่างเพิ่มในการงอกขึ้นมา
และเมื่อฟันน้ำนมของลูกคุณผุมากหรือได้รับความเสียหาย ฟันแท้ที่อยู่ข้างใต้อาจติดเชื้อหรือได้รับความเสียหายไปด้วย หากจำเป็นต้องถอนฟันน้ำนมออกในกรณีดังกล่าว ฟันซี่อื่น ๆ อาจเฉหรือกีดขวางไม่ให้ฟันแท้ขึ้นมาได้อย่างเหมาะสม รวมถึง ฟันแท้อาจประสบกับความลำบากในการจัดเรียงตัวในปากได้อย่างเหมาะสมด้วย
การปกป้องฟันน้ำนม
ตามข้อมูลของสถาบันการศึกษาด้านทันตกรรมในเด็กแห่งสหรัฐอเมริกา คุณควรสอนให้ลูกเริ่มการดูแลสุขภาพช่องปากตั้งแต่ยังเล็กเพื่อให้ฟันน้ำนมของลูกแข็งแรงและไม่ผุ ในการดูแลช่องปากก็เริ่มด้วยการทำความสะอาดเหงือกทารกด้วยแผ่นผ้าก๊อซหลังให้นมหรือป้อนอาหาร เมื่อฟันเริ่มงอกขึ้นมา ควรให้นมขวดก่อนหลับให้น้อยลงเพื่อหลีกเลี่ยงฟันผุ
เมื่อฟันน้ำนมงอกขึ้นมาแล้วก็ให้ทำความสะอาดอย่างระมัดระวังด้วยการแปรงฟันวันละ 2 ครั้งด้วยขนแปรงที่นุ่มเป็นพิเศษ อย่าลืมว่าลูกของคุณอาจยังไม่สามารถแปรงฟันหรือขัดฟันด้วยตัวเองได้จนกว่าจะอายุ 7 หรือ 8 ขวบ ดังนั้นควรดูแลลูกขณะแปรงฟันเพื่อให้แปรงได้อย่างถูกต้อง เลือกยาสีฟันที่เหมาะและปลอดภัยกับเด็ก ก่อนใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ ควรสอบถามกับทันตแพทย์ก่อนว่าลูกคุณใช้ได้มากแค่ไหน และเพื่อให้ทราบว่าลูกคุณจำเป็นต้องได้รับฟลูออไดร์เสริมจากวิธีอื่นหรือไม่
ทันตแพทย์ทั่วไปแนะนำอย่างยิ่งว่าคุณควรพาลูกของคุณไปพบทันตแพทย์ก่อนอายุครบ 1 ขวบ จากนั้นเมื่อลูกโตขึ้นก็ให้ใช้มาตรการป้องกันฟันผุต่าง ๆ เช่น การทำความสะอาดช่องปากเป็นประจำ การเสริมด้วยฟลูออไรด์ และการใช้สารผนึกทางทันตกรรม นอกจากนี้ ทันตแพทย์จะสามารถตรวจดูและติดตามการพัฒนาฟันของเด็กได้อย่างใกล้ชิด รวมถึงการงอกของฟันแท้ด้วย เพื่อยืนยันว่าฟันของลูกคุณขึ้นมาได้ตามปกติ
การรู้ว่าฟันน้ำนมคืออะไรนั้นสำคัญพอ ๆ กับการรู้จักฟันแท้ที่กำลังงอกขึ้นมา ฟันแท้ของลูกจะขึ้นมาสวยงามและเหมาะสมต้องดูแลฟันน้ำนมของลูกเป็นอย่างดีด้วย ให้เริ่มด้วยดูแลสุขอนามัยช่องปากของลูกตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อไม่ให้ฟันน้ำนมผุหรือหลุดไปก่อนที่ฟันแท้จะขึ้น
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเข้าใจและให้ความรู้ในเรื่องสุขภาพช่องปากทั่วไป ไม่ได้ใช้เพื่อแทนคำแนะนำ การวินิจฉัย หรือการรักษาจากผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรม หากคุณมีคำถามเกี่ยวกับอาการหรือการรักษาทางการแพทย์ โปรดขอคำแนะนำจากทันตแพทย์หรือผู้ให้บริการด้านสุขภาพที่มีคุณสมบัติเหมาะสม
